Kayseri Sahabiye Medresesi

 
Ön yüzü orta boy bir kervansaray görünümünde olan Sahabiye Medresesi, kitle halinde dışarıya taşan taçkapısı ile göz kamaştırır. Taçkapısının dışarıya ve avluya bakan her iki cephesindeki taş süslemeleri ile Anadolu'daki Selçuklu taş işçiliğinin en önemli örneklerinden biri olarak kabul edilen Sahabiye Medresesi, 1267 yılında Selçuklu Veziri Sahib Ata Fahreddin Ali tarafından yaptırılmıştır.


Kayseri Cumhuriyet Meydanı’nda bulunan Sahibiye Medresesi, 1267 yılında Selçuklu vezirlerinden Sahip Ata Fahreddin Ali tarafından, yanındaki çeşme ile birlikte yaptırılmıştır. Çoğunlukla "Sahabiye" olarak anılmakla beraber, "Sahip Ata Medresesi" olarak da bilinmektedir.

Sahabiye Medresesi dikdörtgen planlı açık avlulu, tek katlı, orta avlu etrafında sıralanmış medrese odalarından meydana gelen 41,40X30 metre ölçülerinde bir alana oturmuş, Anadolu Selçuklu mimari özelliğine bağlı bir yapıdır. Ön yüzü orta boy bir kervansaray görünümündedir. Kitle halinde dışarıya taşan Anadolu Selçuklu taş işçiliğinin şaheserlerinden olan taç kapısı geleneğe uygundur. Medresenin dışındaki yollar bir metreye yakın yükseldiği için kitle aşağıda kalmıştır.

Ön cephenin iki ucunda daire şeklinde destek duvarı bulunan medrese, genel yapısı itibarıyla; avlu, tonozla örtülü büyük eyvan, koni bingilere oturtulmuş bir kubbe ile örtülü dört köşe salon , tonozla örtülü oda yan eyvanlar, hücreler ve çeştli odalardan meydana gelmiştir.


Sahabiye Medresesi'nin giriş eyvanı ve girişin karşısındaki ana eyvan olmak üzere iki eyvanı vardır. Batı duvarı alt kesimleri uzun yıllar yıkıntılar altında kalması sebebiyle dış taşlarında erimeler oluşmuştur. Yapıldığı günden bu yana birçok tamirat geçirmiştir. Bugün kitapçılar çarşısı olarak kullanılan yapı tamamen kesme taş blok halinde yapılmıştır. Uzun yıllar medrese olarak hizmet vermiştir.

Taçkapının üstü mukarnaslarla bezenmiş olup, bunu da kırık yaylardan meydana gelmiş bir kemer çevirmektedir. Bu kemer iki adet işlenmiş direk üzerine oturtulmuştur. Taçkapı, iki tarafında geometrik şekiller ile işlenmiş üç geniş şerit ve onun dışında yukarıdan aşağıya bir sıra mukarnas ve dış kenarlarında da zikzaklı birer bitişik direk ile süslenmiştir. Kapı girintisinin her iki yanında da birer oda vardır. Kapı sövesinin üstünde ise Ayet-i Kelime dolaşır.

Selçuklu mimari geleneğine uygun olarak inşa edilmiş olan Sahabiye Medresesi'nin taçkapısı üzerinde bulunan kitabesinin Türkçe çevirisi şöyledir:

"Bu mübarek medresenin yapılmasını Kılıçaslan oğlu Yüce Sultan, Sultanlar sultanı, din ve dünyanın koruyucusu, fetihler sahibi Keyhüsrev zamanında, Allah mülkünü daim kıla 666 (1267) yılı aylarında Allah’u Teala’nın rahmetini uman kul Hüseyin oğlu Sahip Ali emretti".

Sahabiye Medresesi'nin onarımı son olarak Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yapılmış ve bir kitabevine kiralanmıştır.